Devamlı SSH üzerinde işlem yapınca, şöyle kenarda bir yerde, unuttuğumuzda bakacağımız bir notlar olsun istedim.
 
Bu yüzden de şuraya SSH ile ilgili bilgiler, kullanımı ve komutlarını yazacağım.
 
SSH, linux tabanlı sunucularda yönetimi sağlamak amacıyla kullanılan bir bağlantı protokoldür. Sunucu yönetimi için belli başlı komutlar mevcuttur. Bu komutlar ile işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz.
 
Bağlantı için Putty programı en çok tercih edilen programdır. Benim de tercihim Putty.
 
Şimdi;

Temel SSH Komutları

Temel Komutlar

 
pwd : bu komut bulunduğunuz dizini ekrana basacaktır.
 
cd : bu komut ile dizinler arası geçiş yapabilirsiniz. (Örnek: cd /home sizin /home dizinine girmenizi sağlar.)
 
ls : bu komut bulunduğunuz dizinde bulunan tüm dosya ve klasörleri ekrana basacaktır. Bu komutun bir çok parametresi mevcuttur, daha fazla parametre ile daha iyi bir kullanım sağlamak içim “man ls” yazarak tüm detaylara erişebilirsiniz.
 
ls komutu ile ilgili örnekler:
 
ls -l : tarih, dosya sahibi, izimler ile detaylı liste çıkartır.
 
ls -a : gizli dosyalarla birlikte tüm dosyaları görüntülemek için kullanılır bu parametreler aynı anda da kullanılabilir. (Örnek: ls -la )
 
ls -lS : dosyaları sıralarken dosya boyutuna göre sıralar.
 
ls -lh : dosya boyutlarını Mb, GB, TB cinsinden gösterir.
 
ls -lt : dosyaları yaratılış tarihine ve değiştirme tarihine göre sıralar.
 
Diğer komutlara dönecek olursak;
 
mkdir : yeni bir klasör oluşturmak için kullanılır.
 
rm : dosya veya klasör silmek için kullanılır. Yine bu komutun bir çok yararlı parametresinden “man rm” yazarak help dosyasından görüntüleyip yararlanabilrisiniz.
 
touch : yeni bir dosya yaratmak için kullanılır.
 
tail : bir dosyanın son çıktılarını göstermektedir.(Örneğin: büyük bir dosyanın son 10 satırını görmek için tail –20 /root/dosya.txt )
 
head : tail komutunun tersi olarak çalışır, bir dosyanın ilk çıktılarını göstermektedir. (Örneğin: head –10 /root/dosya.txt sadece dosya.txt dosyasının ilk 10 satırını ekrana basacaktır.)
 
nano : dosya düzenleme editörüdür. Dosyaları düzenlemek için nano kullanırken nano /root/dosya.txt şeklinde açabilir, çıkarken CTRL + X kombinasyonunu kullanabilirsiniz.
 
service : sunucudaki servisleri başlatmak, durumunu sorgulamak, kapatmak için kullanılır (Örneğin service mysql restart mysql servisini yeniden başlatır.)
 
ps : sunucuda çalışan uygulamaları görmenize yarar, ps komutunun bir çok parametresi vardır yine man ile bunları öğrenebilirsiniz. En yaygın kullanım ps aux şeklindedir. Bu komut tüm çalışan uygulamaları listelediği gibi aynı zamanda CPU ve RAM kullanımını da göstermektedir.
 
kill : çalışan bir uygulamanın PID numarasını yazarak görevinin sonlanmasını sağlayabilirsiniz ps aux çıktısında PID numaraları ayrıca listelenir kill –9 PIDNUMARASI şeklinde uygulamayı hemen kapattırabilirsiniz.
 
killall : Belirtilen uygulamayı tüm çalışan uygulamaları ile beraber kapatmaya yarar.
 
who : Sunucuda bağlı kullanıcıları görüntülemeye yarar.
 
uname : İşletim sistemi bilgisini verir, kernel versiyonu için uname -a komutu kullanılır.
 
df : Disk doluluk oranını görüntülemenizi sağlar. En yaygın komut df -h şeklindedir. -h parametresi disklerin MB ve GB ile TB cinsinden görüntülenmesini sağlar
 
watch : Tırnak içerisinde belirteceğiniz komutun sürekli olarak çalışmasını sağlar.
 
scp : SFTP ile dosya trasferi veya farklı bir ssh üzerine komut göndermeyi sağlar.
 
ftp : FTP bağlantısı ve işlemlerini bu komutla yapabilirsiniz.
 
wget : herhangi bir URL adresinden veri çekmeye yarar.
 
passwd : Kullanıcı şifresi değiştirmeye yarar, root olarak bağlı iseniz bu komut ile root şifrenizi değiştirebilirsiniz.
 
man : Komutların parametrelerini görüntülemenizi sağlar.
 
reboot : sunucunuzu yeniden başlatır.
 
shutdown : sunucunuzun komple kapanması için kullanılır.
 
uptime : sunucunuzun Uptime durumu ve load durumunu göstermektedir.
 
tar : Dosya sıkıştırma veya sıkıştırılmış dosyaları açmak için kullanılır (Örnek: tar.gz dosyası açmak tar -zxvf veya bir klasör yada dosyayı tar.gz yapmak tar -ccvf daha fazla parametre için man komutunu kullanabilirsiniz.
 
unzip : sıkıştırılmış zip uzantılı dosyayı açmayı sağlar
 
zip : zip uzantılı dosya sıkıştırma sağlar
 
gunzip : gz olarak sıkıştırılmış dosyayı açmayı sağlar
 

| : Düz çizgi (Vertical bar veya pipe karakteri olarak geçer) bir komut ile başka bir komutu aynı anda kullanmak için kullanılır.
&& : 2 Adet & işareti bir komutun doğru çalışması sonucunda diğer komutun çalışması için kullanılır.
; : noktalı virgül bir komutun ardından diğer komutun çalışması için kullanılır.
 
grep : süzme işleminde kullanılır, genellikle bir komut çıktısını vertical bar karakteri ile ve grep kullanarak süzdürülür.
cut : bir komut çıktısındaki veriyi kesmek için kullanılabilir.
sort : Komut çıktılarını sıralamak için kullanılır.
uniq : raporlama komutudur. Komut çıktılarında özellikle aynı işlemleri istatisliksel olarak sıralamaya yarar.
cat : bir dosya içeriğini direk ekrana basar.
more : çok uzun bir komut çıktısını daha rahat okumanıza yarar. Vertical bar karakteri ile kullanılır.
 

En çok kullanılan Putty komutları:

 
df -h
Sunucudaki disk alanını görtmenizi sağlar.  top -c  X  Z B  n20 h
 
ls
Dizindeki dosya veya klasörleri görmenizi sağlar.
 
ls
Dizindeki dosya veya klasörleri görmenizi sağlar.
cd
her hangi bir klasöre girmeyi sağlar
 
cd ..
Bir üst dizine geçmenizi sağlar.
 
Nano
Her hangi bir dosyanın içeriğini görmeye yarar. İçeriğini açtığınız dosya üzerinde değişiklik yapabilirsiniz. pico kurulu olmayan server’larda pico kullanılır. Dosya içinde her hangi bir değişiklik yaptığınızda ctrl+x e basıp “y” tuşuna basarak enterlamanız yeterli olur. “y” değişiklikleri kaydet, “n” değişiklikleri kaydetme.
 
cp
Kullanım şekli; cp kopyalanacak-dosya kopyalanacak-dizin
her hangi bir dizin veya dosya kopyalama olanağı sağlar.
 
mkdir
Kullanım şekli; mkdir klasör-adı
Klasör (dizin) oluşturmanızı sağlar.
 
rmdir
Kullanım şekli; rmdir klasör-adı
Klasör (dizin) silmenizi sağlar.
 
rm -Rf
Kullanım şekli; rm -Rf dizin
Dizindeki tüm dosyaları siler.
 
top -c
Kullanım şekli; top -c
Sistem kullanımını gösterir.
 
Dosya Sıkıştırmak
Kullanım şekli; tar cvzf dosyam.tar.gz sıkıştırılacak-dosya
Komut dosya sıkıştırmaya yarar. bu formatta sıkıştıracağınız dosyanızın adı dosyam.tar.gz olacaktır.
 
Sıkıştırılan Dosyayı Açmak
Kullanım şekli; tar -zxvf dosyam.tar.gz
Sıkıştırılmış dosyaları açabilirsiniz.
 
Unzip
Kullanım şekli; unzip dosya.zip
Zip ile sıkıştırılmış dosyalarınızı açmanızı sağlar. Dilerseniz .rar eklentisi kurarak .rar uzantılı dosyaları da açabilirsiniz.
 
whois
Kullanım şekli; whois papik.net
Who is sorgusu için kullanılır.
 

Putty Servis Restart Komutları:

 
Apache restart : /scripts/restartsrv httpd
 
Apache servislerini yeniden başlatmaya yarar.
cPanel restart : /etc/rc.d/init.d/cpanel restart cd /us
 
Cpanel servisini yeniden başlatır.
MySQL restart : /scripts/restartsrv mysql     &   /etc/init.d/mysql restart
 
Mysql servisini yeniden başlatır.
DNS(BIND) restart : /scripts/restartsrv named
 
DNS servisini yeniden başlatır.
Exim(mail) restart : /scripts/restartsrv exim    & /etc/init.d/exim restart
 
Mail servisini yeniden başlatır.
 
FTP restart : /service xinetd restart+
 
Ftp servisini yeniden başlatır.
 

Diğer bazı işe yarayacak putty kodları  ise şöyle;

 
php.ini dizini : cd /usr/local/lib/php.ini
 
php.ini dosyasını açmak için : nano /usr/local/lib/php.ini
 
Dosya içerisinde arama yamak için: ctrl + W komutunu kullanabilirsiniz.
 
Sunucu dosya temizleme işlemleri için:
 
cd /home     enter      cd cpbackuptmp/rm -rf *
 
Herhangi bir hostign hesabını suspend etmek için: /scripts/suspendacct “domain kullanıcı adı”
 
Dosya adı değiştirmek için: mv komutunu kullanabilirsiniz.  Örnek:   mv deneme.htmdeneme.html
 
Aşırı mysql kullanımı görüntüleme: mysql adminpro
 
(mysql kullnımı genel olarak %20 yi geçmemesi gerekir)
 
Error logları temizlemek için:
 
du –sh /home/*/public_html/error_log
rm –rf /home/*/public_html/error_log